Çok çeşitli resim yüzeyleri için hangi boyanın daha iyi sonuç vereceğini bilmek sanatsal boyaların temel özelliklerini bilmekten geçer. Öncelikle bilinmesi gereken her boyanın renk verici pigmentler ve bu pigmentlerin birbirlerine tutunup boya kıvamı kazanması için gerekli olan bağlayıcılardan oluştuğudur. Bu yazımızda sanatsal boyaların tarihte geleneksel yöntemlerle nasıl elde edildiğinden, doğal ve sentetik pigmentlerden ve bağlayıcı türlerinden kısaca bahsettikten sonra günümüzde en çok kullanılan sanatsal boya türlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Tarihte Resim Boyaları Nasıl Yapılırdı?
İnsanlık tarihinde resim sanatı, daha tarım toplumuna geçmeden önce avcı toplayıcı toplumların mağaraların duvarlarına yaptıkları ve genelde hayvan figürleri içeren resimlerle başlar. Bu kadar eski ve insanlığın genlerine işlemiş bu sanat dalı bin yıllar içerisinde gelişerek günümüzdeki modern ve teknolojik görünümüne kavuşmuştur. Tarihte ilk boyalar doğada bulunan madenler, hayvanlar ve bitkilerden elde edilen boya özlerinin ezilerek pigment haline getirilmesiyle yapılmıştır. Bu pigmentlerin içine de yumurta akı, doğal tutkallar, Arap zamkı gibi bitkilerden elde edilen reçineler, balmumu gibi bağlayıcı özelliği olan maddeler eklenmiştir.
Tarihte en ünlü boya türlerinden biri temperadır. Tempera genellikle yumurta akı ve doğal pigmentlerin birleştirilip ezilmesiyle elde edilen ve zamana meydan okuyan kalıcılıkta bir su bazlı boyadır. Birçok kilise duvarında ve ahşaplarında Rönesans döneminden kalma tablolar bu boya türü ile yapılmıştır. Bu boya türü 15. yüzyılda yağlı boya kullanımının yaygınlaşmasından sonra daha az kullanılan bir boya türü olmuştur.
Pigmentler doğal madenler ve taşlardan elde edilirdi. Pigment, ışığı kısmen emme ve yansıtma özelliğine sahip renk verici moleküllerin genel adıdır. Örneğin demir oksit kırmızı renk için, lapus lazuli taşı ise mavi rengin elde edilmesi için kullanılırdı. Bu tip doğal maden oksitleri içeren boyalara toprak boya da denir. Örneğin, okra toprağı demir oksit içerdiğinden bu topraktan da pigment elde edilirdi. Siyah boya elde etmek için ise odun kömürü kullanılırdı ki günümüzde kurşun kalemler de karbondan imal edilmektedir. İnorganik maddelerin yanı sıra hayvansal ve bitkisel kaynaklardan da doğal pigmentler yapılabiliyordu. Örneğin, carmine adı verilen kırmızı boya cochineal adlı bir böceğin kurutulup ezilmesi yoluyla elde ediliyordu ve çok değerli bir boyaydı. Hem resim sanatında hem de geleneksel sanatlarda bu toprak ve organik boyalar yüzyıllar boyu resim, kumaş boyama, ahşap boyama gibi işlemlerde kullanılmıştır ve halen geleneksel yöntemleri yaşatmak isteyen sanatçılar tarafından da kullanılmaya devam etmektedir.
Sanatsal Boyaların Özelliklerinin Karşılaştırılması: Yağlı Boya, Akrilik Boya, Sulu Boya ve Guaj Boya Arasındaki Farklar Nelerdir?
Boyalar en temelde yağlı ve su bazlı olmak üzere ikiye ayrılır. Akrilik boya ise su bazlı olmasına rağmen kremsi dokusu ve sürüş keyfi olarak yağlı boyaya benzemesi açısından sulu boya ile yağlı boya arasında ortada bir yerde yer alır. Yağlı boyalar antik Hint ve Çin medeniyetinde kullanılmakla beraber teknik anlamda resim sanatında kullanılması ünlü Hollandalı ressam Jan van Eyck tarafından gerçekleştirildiği için sanat tarihinde onun resimleriyle birlikte ele alınmaya başlamıştır. Bu boya türü bitkisel yağların pigmentler ile karıştırılmasıyla elde edilir. En çok kullanılan bitkisel yağlar keten yağı, ayçiçek yağı, aspir yağı, haşhaş tohumu yağı ve ceviz yağıdır. Bu yağlar sayesinde yağlı boya daha parlak, dayanıklılığı yüksek ve kuruma süresi oldukça uzun bir kullanım sağlar. Yağlı boya geç kuruduğu için resim üzerinde rötuş ve düzeltmeler yapmak mümkün olur ki bu boyanın da en ön plana çıkan özelliği budur.
Akrilik boya ise esnek ve çok amaçlı kullanımı ile ünlüdür. Kimyasal olarak üretilen akrilik vinil bağlayıcılar boyaya plastik bir doku kazandırır. Akrilik boya uygulandığı yüzey üzerinde bir tabaka oluşturur. Kalın katmanlı boyalar atıldığında resim yüzeyi üzerinde bu boyalar ile kabartmalı, heykelimsi tarzda resimler yapmak da mümkündür. Akrilik boyanın su bazlı olması nedeniyle erken kuruması ve kuruduktan sonra matlaşması ise dezavantajlı taraflarıdır. Bu boya uygulandıktan sonra üzerine parlak bir vernik çekmek esere derinlik ve parlaklık kazandırır.
Sulu boya ile guaj boya arasındaki en önemli fark sulu boyanın şeffaf bir renk tabakası oluşturması guaj boyanın ise kapatıcı özellikte olmasıdır. Sulu boyada renk tonları su eklemek suretiyle açılırken guaj boyada beyaz guaj boya ile karıştırılarak daha açık tonlar elde edilir. Guaj boya resim sanatının yanı sıra tezhip, minyatür ve ahşap boyama gibi farklı resim tekniklerinde de kullanılır.
Her boyanın kendine has özellikleri vardır ve resim yapanlar zaman içerisinde deneyim kazandıkça kendi tarz ve zevklerine uygun boyaları seçerler. Şayet sonradan düzeltmeler yapabilmek, parlak ve canlı renk görüntüleri elde etmek, yoğun ve yağsı kıvamlı bir boya ile resim deneyimi yaşamak isterseniz yağlı boyayı tercih etmelisiniz. Daha az toksik madde içeren boyaları tercih ediyorsanız akrilik, sulu boya ve guaj boya bu açıdan daha sağlıklıdır. Ancak yağlı boyayı birçok ressam kendine has özellikleri ve benzersiz bir resim keyfine sahip olması nedeniyle tercih eder. Boya seçiminin diğer bir önemli kriteri ise resim yapılacak yüzeyin seçimidir. Birçok farklı yüzey üzerinde resim yapmak, evde eşyalarınız üzerinde hobi çalışmaları yapmak gibi amaçlarınız varsa akrilik boya doğru tercih olacaktır. Kağıt ve tuvale ek olarak ahşap, cam, seramik ve karton yüzeylere de tutunabilen akrilik boya bu özelliği nedeniyle çok yaygın bir kullanım alanına sahiptir.
Sulu boya ise şeffaf yapılı olması, suyla inceltilerek renk harmanlaması yapılabilmesi, kuruduktan sonra su eklenerek tekrar kullanılabilmesi ve kağıt üzerinde rahatlıkla uygulanabilmesi açısından birçok sanatseverin öncelikli tercihidir. Hem sulu boya hem de guaj boyada bağlayıcı olarak Arap zamkı kullanılmasına rağmen guaj boyanın içeriğindeki dolgu maddesi sayesinde kapatıcı özellikte olması bu boyanın sulu boyaya göre kimi alanlarda tercih edilmesinin temel sebebidir. Yukarıda bahsedildiği gibi tezhip, minyatür ve ahşap boyamanın yanı sıra tasarımcılar da guaj boyayı sıklıkla kullanır. Tüm bu boya çeşitlerini kaliteli ve uygun fiyatlarla Türkiye’de sanat malzemeleri tedarikinde uzmanlaşmış bir marka olan Karin Sanat güvencesiyle sanata gönül veren herkese sunuyoruz. Sanat bir hediyedir. Kendinizi ve sevdiklerinizi ödüllendirmek için Karin Sanat online sanat malzemeleri mağazamıza bekleriz.